Twój tytuł: Szczęście i pieniądze - czy zawsze idą w parze?

Szczęście i pieniądze.

W wywiadzie udzielonym przez multimilionerkę Barbarę Hutton dziennikarz zwrócił się do niej, zaczynając od znanego powiedzenia: „Chociaż wiemy, że pieniądze szczęścia nie dają, powiedz nam, proszę…”. Kobieta nie dała mu dokończyć zdania: „No, dalej młody, ale kto ci powiedział taką głupotę?”

Chociaż istnieje wiele popularnych powiedzeń, według których pieniądze niczego nie dają, często można się przekonać, że w prawdziwym życiu tylko nieliczni w to wierzą. Dobrym przykładem jest odpowiedź Hutton do zawstydzonego reportera.

Jest oczywiste, że osoba posiadająca taki majątek odebrałaby jako koniec świata pogorszenie swojej sytuacji finansowej tak samo jak żebrak przyjąłby z wielkim zadowoleniem każdą poprawę swojego standardu życia.

Czy zatem pieniądze mają duży wpływ na nasze szczęście? Przez ponad dziesięć lat duży amerykański zespół badaczy kierowany przez Davida Myersa i Eda Dienera próbował rzucić nowe światło na tę kwestię poprzez szeroko prowadzone badania statystyczne.

Od początku proponowano, aby opierały się one nie tylko na subiektywnym uczuciu szczęścia, jakie odczuwał rozmówca, ale także na ocenie wydanej przez innych. To ułatwiło im wyciągnięcie jednego z pierwszych wniosków - prawie wszyscy, którzy czuli się szczęśliwi, byli tak postrzegani w oczach swoich bliższych przyjaciół, krewnych i naukowców, którzy z nimi rozmawiali.

Wkrótce odkryli także, z pewnym zdumieniem, że subiektywne odczuwanie szczęścia rozkłada się w sposób dość jednorodny niezależnie od wieku, dochodów, kwalifikacji akademickich, rasy czy płci. Na przykład ustalili pewną zależność pomiędzy dochodami a poczuciem szczęścia jedynie w niektórych biednych krajach, takich jak Indie czy Bangladesz; w innych przypadkach okazywało się, że częściej występuje odwrotne zjawisko.

Dochodzenie zakończyło się wskazaniem szeregu cech charakteru, które wydają się wspólne dla prawie wszystkich ludzi, którzy czują się szczęśliwi: osoba szczęśliwa jest serdeczna i optymistyczna, ma dużą kontrolę nad sobą, posiada głęboki zmysł etyczny i cieszy się wysoką samooceną.

Chociaż trudno jest stwierdzić, w jakim stopniu te cechy charakteru przyczyniają się do szczęścia lub raczej są częścią jego skutków, możemy zgodzić się z Myersem i Dienerem, którzy podkreślają, jak ogromne znaczenie dla każdego ma rozwój osobisty.

Wielu ludzi łudzi się, że wygrana na loterii coś zmieni — rzeczywistość jest taka, że ci, którym się udało, po krótkim czasie nie są szczęśliwsi niż wcześniej. Wskazują też na to badania przeprowadzane w krajach znajdujących się w fazach dużego wzrostu gospodarczego — nie dają oczekiwanych rezultatów w poczuciu subiektywnego dobrostanu ludności.

Można by powiedzieć, że gdy już zaspokoimy swoje podstawowe potrzeby, każdy ma tendencję do dostosowywania się do swojego poziomu ekonomicznego, a nasze szczęście w małym stopniu zależy od poziomu, na którym się znajdujemy. Prawdą jest, że poprawa kondycji finansowej zwykle skutkuje poczuciem szczęścia, ale wrażenie to zwykle jest krótkotrwałe. W analogiczny sposób pogorszenie tej kondycji powoduje nieszczęście i stres (w tym przypadku skutki są zwykle czymś trwalszym), ale z czasem jest to zwykle akceptowane, a później zaczynamy cieszyć się tym, co wcześniej ledwo było cenione.

Ogólnie rzecz biorąc, pieniądze nie wydają się zbytnio dawać poczucia szczęścia. Sława sama w sobie nie wnosi zbyt wiele (zresztą trzeba być bardzo dojrzałym emocjonalnie, żeby umieć przyjąć adekwatną formę pochwały). Posiadanie wielkiego talentu, bycie zdrowym lub duża atrakcyjność fizyczna nie mogą być uważane za oś szczęścia: niewątpliwie mogą stworzyć klimat sprzyjający uczuciu szczęścia, ale same nie wystarczą.

Jak pisał Seneka, "wszyscy ludzie chcą być szczęśliwi; trudno jest wiedzieć, co znaczy «szczęśliwe życie». Trzeba w tych poszukiwaniach odnieść sukces, by nie żyć w oczekiwaniu na jutro, które nigdy nie nadejdzie."

W kontekście zbliżających się świąt Bożego Narodzenia bądźmy radośni i pełni optymizmu oraz wzajemnie dla siebie serdeczni. Mamy wtedy dużą szansę uczynić innych szczęśliwymi. Niech naszym najlepszym prezentem dla innych będzie poświęcony im czas oraz miła atmosfera i radość wynikająca z narodzin Bożej Dzieciny.

Alfonso Aguilo.

Tłum. Incognito

Przyciąganie dobra.

Opowiadania i refleksje na temat rozwoju osobistego.

Czasami mamy wewnętrzną tendencję do uznawania za nieprzyjemne określone osoby, określone zadania lub określone aspekty związane z doskonaleniem osobowości i nie zdajemy sobie sprawy, do jakiego stopnia te tendencje, które powstały w naszej głowie, w mniej lub bardziej świadomy sposób nas krzywdzą.

Codzienne zadania, które pojawiają się w naszym życiu i prowadzą do doskonalenia charakteru, często wydają się nam być poza naszym zasięgiem (widzimy na przykład, że powinniśmy być bardziej cierpliwi, mniej egoistyczni, bardziej uporządkowani, mniej drażliwi itp.). Być może postrzegamy je jako atrakcyjne cele, ale osiągnięcie ich wymagałoby takiego wysiłku, że samo myślenie o tym już wywołuje w nas głęboką niechęć. Postrzegamy je jako nieco bolesne i wyczerpujące, a co za tym widzie wiążące się z dużym napięciem.

Niemniej jednak rozwój osobisty tego nie wymaga, a przynajmniej zwykle nie ma powodu, aby tak cierpieć. Należy rozumieć postęp w pracy nad sobą, bardziej jako proces wyzwolenia. Następuje on stopniowo, dzień po dniu uwalnia nas od ciężaru naszych niedoskonałości. Nie jest to wyczerpująca wspinaczka niekończącym się górskim szlakiem, ale stopniowe ściąganie ciężaru naszych błędów, usuwanie przyczyn naszych problemów. Dlatego, chociaż zawsze będą też pojawiały się przeszkody, małe lub duże, jeśli zdobędziemy się na poprawę, za każdym razem będziemy zyskiwać większą autonomię oraz coraz łatwiej osiągać cele. Każdy człowiek powinien panować nad sobą i na tym właśnie polega droga do tego, co Arystoteles zaczął nazywać cnotą: szczęście przyjdzie jako owoc dla tych, którzy żyją cnotliwie.

Gdybyśmy większą uwagę poświęcili pozytywnym aspektom danej osoby, zadania, które zlecił nam szef, ekscytującej rzeczy, która może się wydarzyć, czy zwykłym obowiązkom takim jak gotowanie, sprzątanie domu i wychowywanie dzieci... Jeśli spróbujemy spojrzeć na te rzeczy w innym świetle, będą one dla nas znacznie przyjemniejsze.

Można by pomyśleć, że nie jest to trudne, ale tylko w perspektywie kilku minut czy dni. Zatem jak sprawić, aby ten efekt był długotrwały? Możemy na przykład starać się mieć dobry humor przez jakiś czas, ale jak utrzymać ten stan i ciągle być szczęśliwym?

Sposobem na osiągnięcie tego może być zmiana myślenia: należy dążyć do zmiany wizji, która pojawia się w umyśle, gdy myślimy o pewnych rzeczach czy zadaniach. Na przykład, zamiast wyobrażać sobie kuszącą rzecz, która skutkuje tym, czego nie powinieneś robić, spróbuj pomyśleć o atrakcyjnych i wyzwalających konsekwencjach bycia dobrą osobą. Pozwól tym nowym obrazom zająć swój umysł.

Jeśli nachodzą cię myśli związane z egoizmem, lenistwem lub kłamstwem, staraj się wykreować wizerunek osoby lojalnej, szczerej, pracowitej i hojnej i ciesz się kontemplacją tych wartości oraz cnót, których powinieneś pragnąć w swoim życiu. Możesz, nawet jeśli chcesz, rozważyć także nieprzyjemną rzecz, która by się wydarzyła, gdybyś stopniowo poddał się tym złym wartościom i porównać obie te wizje.

Czy jest to ważne? Myślę, że tak. Jeśli danej osobie uda się stworzyć atrakcyjne wyobrażenie o cnotach, które pragnie nabyć, i stara się, aby te idee były stale obecne w jej myślach, znacznie łatwiej jest uzyskać pożądany efekt. W ten sposób droga do niego stanie się mniej uciążliwa i bardziej satysfakcjonująca. Jeśli stale myślimy o atrakcyjności wad, których pragniemy uniknąć (jest to pociąg marny, ale jego siły nigdy nie należy lekceważyć), bardziej prawdopodobne jest, że urok, który mają w sobie te błędy, nas uzależni i trudno nam będzie poradzić sobie z jego brakiem.

Dlatego pogłębianie atrakcyjności dobra, przedstawianie go jako czegoś pociągającego i motywującego, jest o wiele ważniejsze, niż nam się wydaje. Wiele razy procesy doskonalenia stają się nieskuteczne dlatego, że cel, który sobie obraliśmy, nie jest wystarczająco pociągający.

Alfonso Aguilo.

Tłum. Incognito

Inteligentne reagowanie

Pewnego dnia osioł wieśniaka wpadł do studni. Biedne zwierzę godzinami ryczało z żalu, podczas gdy jego właściciel na próżno szukał sposobu na uratowanie go. Minęło kilka dni i wreszcie człowiek zrozpaczony brakiem rozwiązania pomyślał, że skoro studnia prawie wyschła, a osioł był już bardzo stary, to naprawdę nie warto go wyciągać i lepiej go tam pochować. Poprosił sąsiadów o pomoc, każdy z nich dostał łopatę i zaczęli wrzucać ziemię do studni pośrodku wielkiego pustkowia. Osioł od razu zauważył co się dzieje i ryknął wtedy z jeszcze większą goryczą.

Nieco później wszyscy przestali słyszeć jego żałosne pojękiwania. Chłopi myśleli, że biedne zwierzę powinno być już uduszone i zasypane ziemią. Wtedy właściciel pojawił się przy studni ze smutnym spojrzeniem i zobaczył coś co go zdumiało. Z każdą kolejną porcją ziemi osioł robił coś bardzo inteligentnego: strząsał ją i nadeptywał na nią. Wspiął się już ponad dwa metry i był całkiem wysoko. Zrobił to wszystko w kompletnej ciszy i pochłonięty swoim zadaniem. Chłopi odzyskali nadzieję i zrzucali ziemię dalej, aż osioł wynurzył się na powierzchnię, wyskoczył i spokojnie przechadzał się uwolniony.

Każdego spotykają nieszczęścia, ważne jest to, jak na nie reagujemy. Od tego zależy w znacznej mierze jakość życia naszego i tych, którymi się otaczamy.

Niepowodzenia oraz mniej lub bardziej poważne nieszczęścia to coś, co zdarza się każdemu. Życie czasami zdaje się nas więzić jak na dnie studni, aby potem wyrzucać nas na jej wierzch. W takich sytuacjach możemy nauczyć się inteligentnie reagować, tak jak zrobił to ten osioł, który z tego, co wydawało się jego więzieniem, uczynił swoją ostatnią deskę ratunku. Możemy też przyjąć strategię od ludzi, którzy nie wiedzą jak przekształcać trudną sytuację na swoją korzyść, a przodują w tym co można by nazwać "sztuką zatruwania własnego życia goryczą".

Są osoby, które przyzwyczaiły się do opuszczania chwili obecnej i błądzenia w przeszłości w skutek czego stały się niewyczerpanym źródłem goryczy. Swoją młodość postrzegają jako stracony na zawsze złoty czas, a to prowadzi do rezygnacji, smutku i przede wszystkim tego, że mało myślą o teraźniejszości. Ich wizje przyszłości są równie ponure, co ułatwia im porzucanie wysiłków mających zapewnić poprawę sytuacji. Są bardzo skłonni do wiktymizacji czy obwiniania innych, społeczeństwa, przyjaciół, krewnych lub czegokolwiek innego, co w ich głowach ich ogranicza, za to prawie zawsze rozwiązanie problemów wydaje się być poza ich zasięgiem. Źle myślą o innych i zachowują się tak, jakby potrafili czytać w myślach, kiedy w rzeczywistości udało im się to może kilka razy (mimo to nadal będą sceptyczni wobec tych, którzy mają bardziej pozytywną wizję sytuacji). Wykazują też zadziwiającą zdolność widzenia dookoła siebie wszystkiego co najgorsze i tworzenia czarnych scenariuszy (robią to tak często, że scenariusze te potem dochodzą do skutku), a w bezpośrednim kontakcie są wrażliwi i nieprzewidywalni. Trudno odróżnić u nich powagę od ironii, jednak można być pewnym, że prędzej czy później to tobie zarzucą brak poczucia humoru lub odwrotnie - śmianie się z rzeczy poważnych.

Każdego spotykają nieszczęścia, ważne jest to, jak na nie reagujemy. Od tego zależy w znacznej mierze jakość życia naszego i tych, którymi się otaczamy.

Alfonso Aguilo.

Tłum. Incognito