Opowiadania i refleksje na temat rozwoju osobistego.
“Władca much” to tytuł wspaniałej powieści Wiliama Goldinga, która opowiada historię grupy około trzydziestu chłopców, którzy jako jedyni przeżyli katastrofę lotniczą. Muszą sami zorganizować sobie życie na bezludnej wyspie bez pomocy dorosłych. Zebrani wokół dwóch przywódców, Ralpha i Jacka, szybko zdają sobie sprawę, że wspólne życie to niełatwe zadanie. Pojawiają się pierwsze, trudne do rozwiązania konflikty, które ostatecznie znajdują swoje gwałtowne ujście w otwartej wojnie pomiędzy nimi, a ta prowadzi już do tragicznych skutków.
Na tę historię trudnej koegzystencji młodych rozbitków składa się mnóstwo aspektów, które ukazują doniosłą wagę nauczania oraz tych wartości, które człowiek gromadził przez wieki, a które to wartości przekazuje on z pokolenia na pokolenie poprzez edukację. Golding w swojej powieści przedstawia świat dziecka, które z jednej strony jest łagodne i szczere, ale które potrafi również pokazać drugie oblicze swojej ludzkiej natury – to podłe i okrutne. Autor zwraca przez to uwagę, iż jedynym możliwym ratunkiem powinna być tutaj pomoc z zewnątrz, lub innymi słowy, edukacja, bez której człowiek staje się bezbronny wobec swoich złych skłonności. Jest oczywistym, że z natury rzeczy szuka on tego co dobre, ale wiadomo też, że osobowość człowieka nie jest doskonała i aby poprawnie funkcjonowała potrzebuje ona odpowiedniej pielęgnacji.
Nawet ktoś kto ma niewielkie doświadczenie życiowe wie, co oznacza ludzka nikczemność i z pewnością wiele razy widział jej nieludzkie oblicze. Golding w swojej książce demaskuje Roussowskie pojęcie naturalnej dobroci człowieka, która poprzez zło społeczne i kulturowe ma ulegać stopniowej degradacji. Kwestionuje również dziewiętnastowieczny racjonalizm, który kazał wierzyć, iż rozwój gospodarczy i naukowy jednakowo szybko przyniosą z sobą postęp moralny. Ci, którzy propagowali tę ideę, uważali, że znaleźli w końcu ostateczny wzór na osiągnięcie dobrobytu, jednak wkrótce spostrzegli, że ich optymizm był przedwczesny; postęp nie oznacza bowiem, iż ludzie będą automatycznie lepiej się rozumieli, że między nimi wzrośnie wzajemny szacunek i że będą żyć w pokoju. Nawet przy wysokim stopniu rozwoju gospodarczego i naukowego nigdy nie będzie łatwo wykształcić człowieka w kwestii moralności.
Wiele wydarzeń z historii wymownie pokazuje, dokąd prowadzić może zła natura człowieka. Nawet w najczarniejszych snach trudno było sobie wyobrazić człowiekowi do jakiego stopnia może się on poniżyć i upodlić. Ale jednocześnie ten sam człowiek nie wiedział, ile w nim samym drzemie ukrytej siły, która pozwala pokonywać niebezpieczeństwa oraz przezwyciężać trudności.
Każdy człowiek, po to aby być dobrym, lub aby w dobrym pozostawać, potrzebuje pomocy w wydobyciu z niego niewidocznych talentów, które posiada. Jest rzeczą oczywistą, że ostatnie słowo ma zawsze wolność osobista, ale byłoby naiwnym nie doceniać faktu, iż kluczową rolę odgrywa tu kwestia wychowania. Dlatego też właściwe wychowanie dziecka w rodzinie, ucznia w szkole, czy na uczelni lub jakiekolwiek inne zadanie związane z edukacją powinny być postrzegane jako sprawy nadrzędnej wagi związane z kwestią odpowiedzialności każdego społeczeństwa, któremu naprawdę zależy na swojej przyszłości.
W rozwój naukowy, czy gospodarczy wpisana jest jego dalsza, naturalna kontynuacja, z rozwojem moralnym sprawa nie wygląda już tak prosto, gdyż wiąże się on z osobistym przystosowaniem się do pewnych warunków oraz wymaga od człowieka zastosowania tej moralności w praktyce. Jak napisał Leonardo Polo „bez nawyków nie ma wychowania, jest tylko jego podobizna”. Jest więc sprawą niezbędną, aby swoim własnym wysiłkiem te nawyki wykształcić, choć zawsze i wszędzie będzie to trudne. Jest to kwestia naszego rozwoju osobistego, który jest nieodzowną częścią naszego życia, a od którego w dużym stopniu zależy powodzenie w życiu.
Alfonso Aguilo.
Tłum. Incognito